SERAT WULANGREH PUPUH DURMA

Serat Wulangreh Pupuh Durma anggitan Sri Susuhunan Pakubuwana IV menika wonten 12 pada ingkang isinipun bab pepacuh sampun ngantos maoni tuwin ndumuk piawoning sanes. Menika tuladhanipun 5 pada :

Pada 1 Dipunsami ambanting sariranira, cegah dhahar lan guling, darapon sudaa, nepsu kang ngambra-ambra, rerema ing tyasireki, dadi sabarang, karsanira lestari	Ayo prihatin ning awakmu, Ngurangi mangan karo turu, Supaya bias kurang, Nepsu sing nggladrah (ora nggenah), Kendalikna sing ning atimu kui, Dadia sakabehe, Pepinginanmu kaleksanan.
Pada 2 Ing pangrawuh lair batin aja mamang yen sira wus udani mring sariranira lamun ana kang murba masesa ing alam kabir dadi sabarang pakaryanira ugi	Aja ragu-ragu marang kawruh lair lan batin, Yen koe wis mangerti, Marang awakmu, Menawa ana sing miwiti, Nguwasani ing alam donya, Dadia sakabehe, Kaebeh sing dilakoni ing alam donya uga.
Pada 3 Bener luput ala becik lawanbeja cilaka mapansaking ing badan priyangga dudu saking wong liya mulane den ngati ati sakeh dirgama singgahana den eling	Bener salah, Cilak kabudayan saka, Awake dewe, Dudu saka wong liya, Mulane supaya ngati-ati, Sakakehe panggoda, Singkirna supaya eling.
Pada 4 Apanana sesiku telung prakara Nanging gedhe pribadi Puniki lilira Yo kang telung prakara Poma ywa nggunggung sireki Sarta lan aja Nacat kepati pati	Menawa ana alangan telung perkawis, Nanging gedhe paedahe, Kui kaya ngene iki, Yoiku kang telung prakara, Eling-elingen koe aja gumunggung, Serta aja, Ngece-ngece banget.
Pada 5 lawan aja maoni sabarang karya sithik sithik memaoni samubarang polah tan kena wongkumlebat ing masa mengko puniki apan wuslumrah uga padhamaoni	Lan aja ngelek-elek sakabehe pagaweyan, Sethithik ngelek-elek, Sakabehe tumindak, Ora kena dikalahke wong liya, Ing wektu sokmben, Bakal wis lumrah Lan padha ngelek-elek.

Tweet

GEGURITAN

A.  Geguritan tradhisional

Geguritan yaiku unen-unen ing basa Jawa kang nggunakake guru sastra, purwakanthi minangka kaendahane. Geguritan asale saka tembung gurit, kang ateges kidung utawa tulisan kang awujud tatahan.

Geguritan ing kene ateges rumpakan kidung kang mawa paugeran gumathok, yaiku:
a.     Cacahe gatrane ora tartamtu, nanging sithike 4 gatra.
b.  Saben saben gatrane guru wilangan lan guru lagu padha bae, runtut mawa purwakanthi guruswara.
c.     Lumrahe kabuka utawa kawiwiti ukara “Sun nggegurit”. Tuladha : 

Sun nggegurit

Lelakon jaman saiki,

Kabeh pemudha-pemudhi,

Kutha desa gunung sami,

Mung sinau kang den esti

B.  Geguritan gagrag anyar

     Geguritan gagrag anyar utawa asring sinebut puisi Jawa anyar iku amarga saka wujud lan basane. Pandhapuking luwih bebas, ora kaiket dening guru wilangan apadene gatra. Kaendahane ana ing tegesing tembung/diksine lan nengenake bab isi, asring uga nggunakake purwakanthi lan pralambang kanggo nuwuhake kaendahaning.

Tweet

CERITA WAYANG RAMAYANA KIDANG KENCANA

Kocap kacarita, sajroning lelana sawise nglakoni paukuman buwang limalas taun Rama, Sinta, lan Lesmana tekan ing tengah alas. Nalika tetelune isih ngaso, Sinta kaget amarga mirsani ana kewan kidang kang merak ati, rupane ayu, polahe trengginas, lan kulite awarna mas. Sinta kepencut, pingin kagungan kidang kang endah iku. Mula kanthi temen, Sinta nyuwun marang Rama supaya nyekel kidang kencana iku kanggo dheweke. Rama tresna banget marang garwane, mula kanthi bombonging ati dheweke ngleksanakake panyuwune Sinta.

Sadurunge Rama mbedhag kidang kencana, dheweke pesen marang adhine yaiku Lesmana supaya njaga Shinta aja nganthi dhewekan.

Sawise niku banjur Rama enggal-enggal nggoleki lacake kidang kencana, terus ditutake nganti tekan tengah alas gung liwang-liwung. Sorote srengenge wis ora bisa nembus alas maneh. Peteng dhedhet suasanane, lacake kidang kencana ora katon. Nalika atine Rama tratapan, saklebatan katon ayang-ayange kidang kencana. Sanalika Rama nglepasake jemparing, kidang kencana kena panahe Rama. Kidang kencana ambruk ing lemah, jemparing nembus awake. Nanging ana kedadean kang aneh, kidang kencana muksa disusul metune buta Kalamarica nyuwara seru. Pambengoke Kalamarica kaprungu nganti tekan saindhenging alas. Kaprungu mirip banget kaya swarane Rama kang lagi kena musibah.

Tweet